راهنمای کمیسیون ونیز در اجرای صحیح موضوعات انتخاباتی از زمان تصویب در سال ۱۳۸۲ تا کنون به یک استاندارد شناخته شده بین‌المللی در زمینه مسائل انتخاباتی بدل شده. این راهنما بخشی را به برابری قدرت رأی رأی‌دهندگان اختصاص داده و در آن به جمعیت حوزه‌های انتخابیه، به عنوان یکی از عوامل مهم در تأمین عدالت و برابری قدرت رأی می‌پردازد. کمیسیون ونیز توصیه می‌کند به جز موارد استثنائی، جمعیت حوزه‌های انتخابیه بیش از ده درصد با میانگین جمعیت در سراسر کشور اختلاف نداشته باشد و این اختلاف هرگز از پانزده درصد تجاوز نکند. نقشه زیر نسبت جمعیت به تعداد کرسی مجلس حوزه‌های انتخابیه کشور را تا سال ۱۳۹۴ نمایش می‌دهد. بر این پایه حوزه‌های انتخابیه به چهار گروه تفکیک شده‌اند. قرمز پررنگ حوزه‌های انتخابیه‌ای را نشان می‌دهد که جمعیت آنها به ازای هر نماینده بیش از پانزده درصد میانگین حوزه‌ها در کشور است. این حوزه‌ها به نسبت تعداد کرسی که در مجلس شورای اسلامی دارند بسیار پرجمعیت هستند. مطابق راهنمای کمیسیون ونیز چنین حوزه‌هایی قابل قبول نیستند و می بایست هرچه سریع‌تر به وضعیت آنان رسیدگی کرد. ساکنین چنین حوزه‌هایی از قدرت رأی بسیار پائینی نسبت به میانگین کشور برخوردار هستند. یعنی صدای‌شان در مجلس شنیده نمی‌شود. همان‌طور که در نقشه دیده می‌شود، بسیاری از مراکز جمعیت و شهرهای بزرگ در این گستره قرار گرفته. از سوی دیگر، برخی حوزه‌ها در جنوب شرق و شمال غرب کشور نیز در این رده قرار می‌گیرد. این مناطق بیشتر سنی مذهب هستند و جمعیت بالای حوزه‌های‌شان به نسبت هر نماینده در مجلس به معنی نادیده گرفته شدن حقوق مردم آن مناطق است. رنگ صورتی حوزه‌هایی را نشان می‌دهد که اختلاف نسبت جمعیت به تعداد نماینده‌های‌شان با میانگین کشور بین ۱۰ تا ۱۵ درصد است. هرچند کمیسیون ونیز توصیه می‌کند که از این وضعیت پرهیز شود، با این حال، وضعیت این حوزه‌ها به وخامت گروه پیشین نیست. رنگ سفید حوزه‌هایی را تفکیک کرده که نسبت جمعیت به تعداد نماینده‌شان کمتر از ۱۰ درصد با میانگین کشور تفاوت دارد. این گروه در وضعیت مناسب قرار دارند. آبی گروهی از حوزه‌های انتخابیه در کشور را نمایش می‌دهد که نسبت جمعیت به کرسی مجلس در آن حوزه‌ها بیش از ۱۵ درصد کمتر از حد میانگین در کشور است. این حوزه‌ها به نسبت تعداد کرسی که در مجلس دارند بسیار کم جمعیت هستند. بدین ترتیب ساکنان این حوزه‌ها از قدرت رأی بسیار بالائی در مجلس شورای اسلامی برخوردارند. کمیسیون ونیز در این موارد نیز توصیه می‌کند تا تغییراتی ایجاد شود که عدالت در برابری قدرت رأی به وجود آید. همان‌طور که در نقشه ملاحظه می‌شود، تنها گروه قلیلی از حوزه‌ها در وضعیت سفید، یعنی ٪۱۰± درصد قرار دارند.
برای مطالعه بیشتر پیرامون توزیع عادلانه کرسی‌های مجلس در ایران از شما دعوت می‌کنیم شماره ویژه نبض‌نامه تحت عنوان «کرسی‌های مجلس و چالش توزیع عادلانه آن» را ملاحظه کنید.
