مقدمه
با تشکیل شوراهای اسلامی شهر و روستا، براساس اصول ششم، هفتم، یکصدم، یکصد و یکم، یکصد و سوم، یکصد و پنجم و ششم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، گسترش فکر و عمل شورایی به ضرورتی تاریخی و اجتناب ناپذیر تبدیل شده است.
به استناد ماده هفتاد و یک قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخابات شهرداران مصوب ۱۳۷۵/۳/۱ و با عنایت به حجم عظیم و گسترده مسائل و مشکلات مختلف شهری در ابعاد کمی و کیفی خصوصاً در کلان شهر تهران، رفع این مشکلات و بهبود شرایط مستلزم تمرکززدایی و بهره‌گیری از نظرات و دیدگاه‌های آحاد مردم و مشارکت واقعی، پایدار، دائمی و نهادینه، تشکیل انجمن‌ها و سازمان‌ها و نهادهای مدنی داوطلبانه و مردمی است.
در راستای تحقق اهداف فوق و خصوصاً اجرای بندهای ششم و هفتم ماده ۷۱ قانون فوق‌الذکر، شورای اسلامی شهر تهران به موجب این طرح اقدام به تاسیس انجمنهای شورایاری در محلات تهران می‌کند.
فصل اول - کلیات
ماده ۱- در جهت تحقق و اجرای قانون شوراها و تقویت مشارکت هر چه بیشتر شهروندان تهرانی در ساماندهی امور مختلف شهری و جلب همکاری واقعی آنان در ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان انجمنهای شورایاری شهر تهران وابسته به شورای شهر تهران تشکیل می‌شود.
تبصره ۱: در این اساسنامه انجمن شورایاری شهر تهران به اختصار انجمن شورایاری خوانده می‌شود.
ماده ۲- انجمن شورایاری، انجمنی غیردولتی، غیرمتمرکز، غیرسیاسی، داوطلبانه و مشارکتی و از جهت اقتصادی خودگردان می‌باشد.
ماده ۳- انجمن شورایاری در مقیاس محله سطح شهر تهران فعالیت خواهد نمود.
تبصره ۱: هر فرد فقط می‌تواند عضو یک انجمن شورایاری باشد.
تبصره ۲: نحوه برگزاری انتخابات در میان داوطلبین تابع آئین نامه‌ای خواهد بود که متعاقباً توسط ستاد شورایاری شورای اسلامی شهر تهران تهیه و به تصویب خواهد رسید.
تبصره ۳: سن رای دهندگان به اعضای انجمنهای شورایاری ۱۵ سال به بالا می‌باشد.
ماده ۴- انجمن شورایاری، انجمنی خودگردان و از این رو می‌باید از هر حیث توسط خود اهالی اداره شود. لاکن تا زمان کسب خودکفایی از مساعدتهای شورای شهر تهران برخوردار خواهد بود.
تبصره ۱: عضویت افراد در انجمن شورایاری افتخاری و داوطلبانه است.
فصل دوم - شرایط عضویت و نحوه انتخاب اعضای انجمن یا ساختار شورایاری
ماده ۵ - شرایط داوطلبان عضویت در انجمن شورایاری :
-
داشتن حداقل ۲۵ سال سن
-
داشتن حداقل سواد خواندن و نوشتن
-
نداشتن سوء سابقه کیفری
-
سکونت در محله مورد نظر به مدت حداقل شش ماه
ماده ۶ - تعداد اعضای اصلی و علی البدل انجمن شورایاری محله شامل ۷ نفر عضو اصلی و ۳ نفر علی البدل می‌باشد.
تبصره ۱: اعضای انجمن شورایاری در اولین جلسه از بین خود یک دبیر انتخاب خواهند کرد که مسئولیت سخنگویی و ارتباط با سایر انجمن‌ها و مکاتبات انجمن را برعهده خواهند داشت، نحوه ارتباط انجمن شورایاری طبق آئین‌نامه‌ای است که توسط ستاد هماهنگی انجمنهای شورایاری شورای اسلامی شهر تهران تهیه و به تصویب خواهد رسید.
تبصره ۲: اعضای علی‌البدل انجمن شورایاری در کلیه جلسات انجمن شرکت نموده و در صورت غیبت اعضای اصلی در هر جلسه از حق رای برخوردار خواهند بود.
تبصره ۳: هرگاه عضو یا اعضاء به هر دلیل از عضویت انجمن خارج شوند اعضای علی‌البدل به ترتیب آراء دعوت خواهند شد.
ماده ۷- اعضای اصلی و علی‌البدل انجمن شورایاری برای مدت دو سال انتخاب می‌شوند.
فصل سوم: ارکان انجمنهای شورایاری
ماده ۸- ارکان انجمن عبارتند از: انجمن شورایاری – گروه‌های کاری
ماده ۹- ستاد هماهنگی شورایاری مرکب از پنج نفر از اعضای شورای اسلامی شهر تهران شامل:
الف: دو نفر از اعضای کمیسیون فرهنگی و اجتماعی به انتخاب و معرفی این کمیسیون
ب: سه نفر از اعضای شورای اسلامی شهر تهران می‌باشد که با تصویب شورا منصوب خواهند شد.
جلسات ستاد با حضور ۳ نفر از اعضاء رسمیت داشته و تصمیمات آن با اکثریت آراء قانونی است.
اعضای ستاد موظفند در اولین جلسه از میان خود یک نفر رئیس، یک نفر نایب رئیس و یک نفر به عنوان منشی (مخبر) انتخاب نمایند.
رئیس ستاد هماهنگی می‌باید الزاماً از میان اعضای کمیسیون فرهنگی و اجتماعی عضو این ستاد انتخاب شود.
ماده ۱۰- وظایف ستاد هماهنگی
-
برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری و نظارت بر شورایاری‌ها
-
ارائه گزارش فعالیت شورایاری‌ها به شورای شهر
-
هماهنگی‌های بین شورایاری‌ها
-
ابلاغ تصمیمات شورای شهر به شورایاری‌ها
-
پیگیری و اجرای برنامه‌ها و خط مشی‌های ابلاغ شده از شورای شهر
-
انتقال پیشنهادات و نظرات و طرح‌های شورایاری‌ها به شورای شهر
-
بازرسی در صورت درخواست شورای شهر و تشکیل کمیته انضباطی
-
تشکیل ستاد اجرائی، تعیین و ابلاغ شرح وظایف آن، تعیین اعضاء و دبیر آن ستاد و تعیین نحوه تعامل با شورایاری‌ها
تبصره: اعضاء و دبیر ستاد اجرایی به پیشنهاد رئیس ستاد هماهنگی و تصویب این ستاد منصوب خواهد شد.
وظایف ستاد اجرایی:
۱- پیگیری و اجرای برنامه‌های ابلاغ شده از سوی ستاد هماهنگی
۲- ایجاد تعامل بین شورایاری‌ها و دستگاههای اجرایی در جهت رفع مشکلات شورایاری‌ها
۳- پیگیری امور جاری و مالی شورایاری‌های محله‌ها
۴- ارائه گزارش به ستاد هماهنگی
۵- انجام امور مربوط به انتخابات شورایاری‌ها مطابق تصمیمات و ابلاغ ستاد هماهنگی
ماده ۱۱- وظایف شورایاری‌های محلات:
۱- شناسایی مشکلات، ارائه طرح و پیشنهاد و تلاش در جهت ایجاد محیطی سالم از نظر زیست محیطی با اهداف مبارزه با آلودگی‌های خاک، آب، آلودگی‌های صوتی و صرفه‌جویی انرژی در اماکن
۲- شناسایی مشکلات و ارائه طرح و پیشنهاد برای بهبود وضعیت سفرهای درون شهری با هدف بهینه‌سازی حمل و نقل
۳ - تهیه طرح و پیشنهاد در زمینه ایجاد نشانه‌ها و یادمانهای شهری و پیشنهاد نامگذاری معابر، میادین، خیابانها و کوچه‌ها
۴ - ارائه طرح و پیشنهاد در جهت فراهم آوردن امکانات، گذران اوقات فراغت جوانان و نوجوانان و گسترش مراکز تفریحی، ورزشی و هنری با هماهنگی ستاد اجرایی
۵ - همکاری با شورای اسلامی شهر تهران برای برقراری آرامش و امنیت شهری و مبارزه با آسیب‌های اجتماعی و زمینه‌های جرم‌خیز
۶ - همکاری با شورای اسلامی شهر برای معرفی و آموزش حقوق و وظایف شهروندی و مشارکتهای مردمی و آگاه‌سازی همگانی
۷ - ارائه طرح و پیشنهاد برای خودگردانی اماکن عمومی، تمهید و تدارک زیباسازی و بهینه سازی فضای زیست شهری
۸ - همکاری در ایجاد و گسترش فضای سبز و اداره خودگردان بوستانهای شهری
۹ - همکاری با شورای اسلامی شهر تهران در جهت توسعه موسسات عام المنفعه و فعالیت‌های داوطلبانه
۱۰- بررسی و شناخت کمبودها، نیازها و نارسائی‌های اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، بهداشتی، اقتصادی، رفاهی و عمرانی محله
۱۱ - تهیه طرح و پیشنهاد در زمینه‌های مختلف زندگی شهری
۱۲ - همکاری با شورای اسلامی شهر تهران در جهت تاسیس انواع انجمنهای داوطلبانه در زمینه‌های امدادی، اجتماعی ارشادی و تشکیل تعاونی‌های تولید، توزیع و مصرف ارزاق عمومی
۱۳ - همکاری با شورای اسلامی شهر تهران در جهت کنترل قیمتها و نرخ کرایه درون شهری
۱۴ - ارائه طرحها و پیشنهادات جهت آموزش برنامه‌های دفاع غیرنظامی به شهروندان و همکاری با شورا جهت مقابله و پیشگیری از حوادث غیرمترقبه
۱۵ - همکاری در جهت اداره فضاهای عمومی از قبیل دارالتحفیظ، فضاهای ورزشی، نگارخانه‌ها و... با هماهنگی ستاد اجرایی شورایاری
۱۶ - همکاری و همیاری در اداره اماکن مذهبی و فرهنگی بنا به درخواست دستگاههای ذیربط
۱۷ - مشارکت در برگزاری انتخابات مجلس، ریاست جمهوری، خبرگان از طریق همکاری با مسئولین و در صورت درخواست مراجع قانونی ذیربط
۱۸- همکاری در جهت ساماندهی حمل و نقل شهری
تبصره ۱: کلیه وظایف مربوطه فوق‌الذکر اعم از ارائه طرحها و همکاری‌هایی که نیاز به تعامل با دستگاههای اجرایی دارد از طریق هماهنگی با ستاد اجرایی شورایاری انجام خواهد شد.
تبصره ۲: ماهیت وظایف شورایاری صرفاً جنبه شناسایی، نظارتی، مشورتی و همکاری دارد.
ماده ۱۲- شورایاری محلات به منظور حسن انجام وظایف و امور محوله اقدام به تشکیل گروه‌های کاری داوطلبانه با حضور متخصصین خواهند نمود.
ماده ۱۳- آئین‌نامه‌های اجرایی، انضباطی و انتخابات، طرح تفضیلی و ساختار سازمانی شورایاری‌ها و اصلاحات آن توسط ستاد هماهنگی تهیه و پس از تصویب این ستاد لازم‌الاجرا است.
فصل چهارم: انحلال شورایاری‌ها
ماده ۱۴- شورایاری‌ها در صورت تخلف از حیطه وظایف به تشخیص و پیشنهاد کمیته انضباطی و تصویب ستاد هماهنگی شورایاری منحل می‌شوند.
توضیحاتی در خصوص سایر تصمیمات ستاد تاکنون:
۱ - آئین نامه مربوط به اجرای انتخابات، شرایط و نحوه عضویت و همچنین سایر تغییرات اساسنامه جداگانه متعاقباً توسط ستاد هماهنگی، تهیه و ابلاغ خواهد شد.
۲ - براساس مصوبه ستاد هماهنگی، شهرداری تهران ملزم به تهیه مکان‌های فعالیت شورایاری‌ها در نواحی شهرداری است.
۳ - هزینه‌های جاری شورایاری‌ها طبق نظر کارشناسی ستاد اجرایی شورایاری تعیین و پرداخت خواهد شد.
۴ - شورایاری‌های فعلی همچنان فعالیت خود را به مدت یک سال دیگر ادامه خواهند داد و ستاد اجرایی امور مربوط به آنها را ساماندهی خواهد نمود.
۵ - جلسات ستاد هماهنگی با شورایاری‌های محلات از این به بعد به طور منظم و مستمر برگزار خواهد شد.
۶ - اعضای ستاد هماهنگی و ستاد اجرایی شورایاری انتخاب گردیده‌اند.
منبع: http://shorayaran.org/AboutShorayari.aspx
اصلاح موادي از مصوبه تشكيل انجمن‌هاي شوراياري شهر تهران
مصوب ۱۳۹۸/۳/۵ - شورای شهر تهران
ماده‌واحده:
در اجرای بندهای شش (۶) و هفت (۷) ماده هشتادم (۸۰) قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب 1375/3/1 و اصلاحات بعدی آن، مصوبه تشکیل انجمنهای شورایاری شهر تهران – ابلاغی به شماره ۱۶۰/۶۹۵۳ مورخ ۷۸/۸/۹ و اصلاحیه‌های بعدی آن (مصوبات ابلاغی به شماره ۱۶۰/۱۹۹۲/۲۸۰۲۵ مورخ ۱۳۸۰/۵/۲۲ و شماره ۱۶۰/۱۹۹۲/۲۸۰۲۵ مورخ ۹۳/۱۰/۱۶) به شرح ذیل اصلاح و جایگزین می‌گردد.
۱:تبصره سوم (۳) ذیل ماده سوم (۳):
تبصره سوم(۳) - اصلاحی: سن رأی دهندگان حداقل هجده سال تمام خواهد بود.
۲: بندهای (ج)، (ه)، (ح) و (ط) ذیل ماده پنجم (۵):
(ج) اصلاحی: داشتن حداقل سن ۲۲ سال و حداکثر ۷۵ سال تمام در روز ثبت نام
ه) اصلاحی: سکونت یا اشتغال (به شرط داشتن جواز کسب) در محله با سابقه حداقل یکسال
(ح): حذف شد
(ط)اصلاحی: داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت برای آقایان
۳: متن ذیل جایگزین تبصره دوم (۲) ماده پنجم (۵) می‌گردد:
تبصره دوم (۲)-جایگزین: داشتن هرگونه رابطه استخدامی و معاملاتی با شهرداری تهران،
سازمان‌ها و شرکت‌های تابعه برای اعضای شورایاری‌ها ممنوع است.
۴: ماده ششم (۶):
ماده ششم (۶)-اصلاحی: تعداد اعضای اصلی و علی البدل انجمن شورایاری محله به ترتیب شامل ۹ عضو اصلی و ۴ عضو علی البدل می‌باشد.
۵: ماده هشتم (۸):
ماده هشتم (۸) اصلاحی: ارکان انجمن شورایاری عبارتند از:
١- ستاد هماهنگی شورایاری‌ها
۲- انجمنهای شورایاری محلات
۳- کارگروه‌های تخصصی
۶: ماده دوازدهم (۱۲) و تبصره‌های ذیل آن به شرح ذیل اصلاح و دو تبصره به عنوان تبصره‌های سوم و چهارم به آن الحاق می‌شود:
ماده دوازدهم (۱۲) -اصلاحی:
انجمن شورایاری زیر نظر شورای اسلامی شهر تهران است و در انجام وظایف و فعالیت‌های خود به شورای اسلامی شهر تهران پاسخگوست و در چارچوب سیاست‌های کلان و مصوبات شورا اقدام می‌نماید.
شورایاری محله با هدف ایجاد اجتماعات محلی و گروه‌های مردمی در جهت افزایش انسجام و مشارکت ساکنان محله در حل مسائل محله، مشورت و مشارکت در نیازسنجی، تصمیم‌سازی و برنامه‌ریزی محله‌ای، نظارت محله‌ای و جلب همکاری مردمی در چارچوب وظایف و اختیارات به شرح ذیل اقدام خواهد نمود.
۱- شناخت، بررسی، طبقه بندی و اولویت بندی نیازها، نارسائی‌ها، مشکلات و کمبودهای فرهنگی، اجتماعی، آموزشی، بهداشتی، زیست محیطی، ترافیک، شهرسازی، رفاهی، خدماتی و عمرانی در سطح محله
۲- ارائه طرح و پیشنهاد به مدیریت شهری در حوزه‌های اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، بهداشتی، زیست محیطی، خدماتی، ترافیکی، شهرسازی، رفاهی و عمرانی در سطح محله
۳- مشارکت، همکاری و اقدام موثر برای تقویت هویت محله‌ای، حفظ و نگهداری میراث مادی و معنوی محله و ایجاد حس تعهد و تعلق نسبت به محله از طریق ارائه پیشنهاد برای ایجاد نشانه‌ها و یادمانهای شهری، نامگذاری معابر، برگزاری مناسبت‌ها و جشنواره‌های محله‌ای
۴- ارائه طرحها و پیشنهادهای مشارکت محور در راستای چگونگی بهره برداری از اماکن فرهنگی، اجتماعی، هنری، مذهبی، ورزشی، آموزشی، رفاهی، خدماتی، بهداشتی و زیست محیطی در سطح محله
5- همکاری با مدیریت شهری برای برقراری آرامش و امنیت شهری و کاهش آسیب‌های اجتماعی و زمینه‌های جرم خیز در سطح محله
۶- کمک در جهت ایجاد محیطی زیست پذیر و تاب آور در سطح محله
۷- همکاری در توسعه و ترویج فرهنگ، حقوق و تکالیف و آموزشهای شهروندی مرتبط با وظایف مدیریت شهری در سطح محله
۸- ارائه طرح‌های پیشنهادی برای خودگردانی اماکن عمومی و بوستانهای شهری، تمهید و تدارک زیباسازی و بهینه سازی فضای زیست شهری و کمک به تحقق این طرحها در سطح محله
۹- همکاری با مدیریت شهری، سازمان‌ها و دستگاههای دولتی و عمومی، انتظامی، سازمان‌های اجتماع محور و مردم نهاد، موسسات و انجمنهای عام المنفعه، مساجد و هیئت‌های مذهبی و دستگاههای ذیربط مسئول در حوزه‌های مختلف برای تحقق طرحها، برنامه‌ها و پروژه‌ها در سطح محله
۱۰- ارائه پیشنهاد و مشاوره مورد نیاز در امکان سنجی طرح ها، پروژه‌ها و خدمات مدیریت شهری در حوزه‌های مختلف در سطح محله
۱۱- برنامه ریزی، مشارکت و اقدام موثر در جهت شناخت استعدادهای محلی و جذب سرمایه‌ها، ظرفیت‌ها و آورده‌های مردمی و محله‌ای و نهادینه کردن مشارکت آحاد شهروندان ساکن محله در حوزه‌های مختلف، ایجاد و تقویت اجتماعات محلی و توسعه کار داوطلبانه مردمی
۱۲- ارائه طرح‌هایی جهت آموزش برنامه‌های دفاع غیر نظامی به شهروندان و همکاری با شورا در جهت مقابله و پیشگیری از حوادث غیر مترقبه
۱۳- همیاری در اداره اماکن مذهبی و فرهنگی بنا به درخواست دستگاههای ذیربط
۱۴- مشارکت در برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان و ریاست جمهوری از طریق همکاری با مسئولین بنا به درخواست مراجع قانونی ذیربط
۱۵- ارائه نیازها و اولویت‌های ساکنان محله به شهرداری منطقه در زمان تنظیم بودجه و برنامه‌های سالیانه در حوزه‌های مختلف سطح محله
۱۶- نظارت قانونمند بر مسائل، برنامه‌ها و طرح‌های مدیریت شهری و دستگاههای مرتبط در مقیاس محله و در چارچوب برنامه‌ها، وظایف شورایاری و دستورالعمل‌های ابلاغی
۱۷- همکاری با مدیریت شهری در جهت انتقال و اطلاع رسانی سیاست‌ها، تصمیمات، مصوبات و اقدامات شورا و شهرداری به شهروندان
تبصره یکم (۱) - اصلاحی:
وظایف و اختیارات قانونی شورای اسلامی شهر تهران قابل واگذاری و تفویض به انجمنهای شورایاری نیست و کلیه پیشنهادها و ارائه طرح‌های اجرایی برای شورا جنبه مشورتی داشته و در صورت تصویب در شورای اسلامی شهر تهران، اجرا خواهد شد.
تبصره دوم (۲) - اصلاحی:
شورایاری‌ها به هیچ وجه حق دخالت در امور اجرایی، اداری و مالی شهرداری ، شورای اسلامی شهر تهران، مدیریت محله و سایر سازمان‌ها را نخواهند داشت.
تبصره سوم (۳) - الحاقی:
شهرداری و شورای اسلامی شهر تهران موظفند در تصمیماتی که تنها در سطح محلی موثر است نظر مشورتی شورایاران محله را اخذ نمایند.
تبصره چهارم (۴) - الحاقی:
برای اجرای دقیق وظایف و ماموریت‌های مذکور، دستورالعمل اجرایی جداگانه‌ای توسط ستاد هماهنگی شورایاری‌ها تهیه، تصویب و ابلاغ خواهد شد.
